Το Επάγγελμα του Κοινωνιολόγου¹

Η κοινωνιολογία είναι μια σύγχρονη συνθετική επιστήμη με δυνατότητες κριτικής αντίληψης για τα καθημερινά κοινωνικά φαινόμενα, τις διαχρονικές κοινωνικές αλλαγές και εξελίξεις. Το αντικείμενο εργασίας των κοινωνιολόγων είναι η αποτύπωση και ανάλυση της δομής και λειτουργίας των ανθρώπινων κοινωνιών στην εξέλιξη τους. Ο κοινωνιολόγος παρακολουθεί την κοινωνική πραγματικότητα και την ανθρώπινη συμπεριφορά συγκεντρώνοντας με επιστημονική δεοντολογία και μεθοδολογία τα ανάλογα στοιχεία που ταξινομεί και ερμηνεύει. Τα στοιχεία προέρχονται από στατιστικές και άλλες γραπτές πηγές, από αρχεία, από μελέτες, ερωτηματολόγια, συνεντεύξεις, τεστ ή συστηματικές παρατηρήσεις. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον επιδεικνύουν οι κοινωνιολόγοι σε θέματα κοινωνικής ανισότητας και κοινωνικού αποκλεισμού των ευπαθών κοινωνικών ομάδων. Οι κοινωνιολόγοι επισημαίνουν τα κοινωνικά προβλήματα και προτείνουν τρόπους αποτελεσματικής αντιμετώπισης τους.

Η εργασία του κοινωνιολόγου απαιτεί υψηλή νοημοσύνη, δυνατότητα αφαιρετικής σκέψης, αυξημένη κριτική ικανότητα και ευρύτητα γνώσεων γύρω από κοινωνικά ζητήματα. Οι κοινωνιολόγοι πρέπει να δείχνουν ενδιαφέρον και να παρακολουθούν τις κοινωνικές εξελίξεις σε εθνικό και διεθνές επίπεδο.

Οι Έλληνες κοινωνιολόγοι αποκτούν βασικό πτυχίο, μετά από 8 εξάμηνα, από τα τμήματα κοινωνιολογίας του Παντείου Παν/μίου, του Παν/μίου Αιγαίου, του Παν/μίου Κρήτης και από αντίστοιχα τμήματα ξένων παν/μίων με αναγνώριση από το ΔΙΚΑΤΣΑ. Όσοι έχουν τη δυνατότητα μπορούν να διεκδικήσουν μια θέση για εξειδικευμένες μεταπτυχιακές σπουδές μέχρι και την απόκτηση διδακτορικού. Στην κοινωνιολογία υπάρχει η δυνατότητα για πολλές εξειδικεύσεις και διακλαδικές σπουδές. Είναι χρήσιμο οι απόφοιτοι σχολών κοινωνιολογίας να γνωρίζουν πολύ καλά μια από τις διαδεδομένες ξένες γλώσσες και να έχουν γνώσεις πληροφορικής.

Οι κοινωνιολόγοι μπορούν να εργαστούν τόσο στο δημόσιο όσο και στον ιδιωτικό τομέα με πολλές ιδιότητες και καλές προοπτικές. Στην Ελλάδα οι περισσότεροι διδάκτορες κοινωνιολόγοι απασχολούνται στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση, σε Ινστιτούτα και Ερευνητικά Κέντρα. Οι απόφοιτοι κοινωνιολογίας εργάζονται κυρίως στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση, σε οργανικές θέσεις Υπουργείων, Δήμων και Νομαρχιών, σε δημόσιους οργανισμούς, σε νοσοκομεία, σε φυλακές, σε φορείς απεξάρτησης, σε υπηρεσίες κοινωνικής φροντίδας και πρόνοιας, σε προγράμματα κατάρτισης, επαγγελματικού προσανατολισμού και προώθησης στην απασχόληση του ΟΑΕΔ, σε ιδιωτικές επιχειρήσεις και τράπεζες, καθώς και σε εθελοντικούς φορείς. Η εξασφάλιση μιας θέσης στους χώρους που αναφέρθηκαν δεν είναι πάντοτε εφικτή, για αυτό το λόγο αρκετοί κοινωνιολόγοι ετεροαπασχολούνται σε προσωρινές ή μόνιμες θέσεις.

Χώροι απασχόλησης κοινωνιολόγων

Οι απόφοιτοι αναγνωρισμένων Πανεπιστημιακών Τμημάτων Κοινωνιολογίας ή Κοινωνικής Ανθρωπολογίας της Ελλάδας ή του εξωτερικού μπορούν να εργαστούν τόσο στο δημόσιο όσο και στον ιδιωτικό τομέα. Για την ένταξη των κοινωνιολόγων στην αγορά εργασίας δεν απαιτείται άδεια άσκησης επαγγέλματος ή άλλες ειδικές προϋποθέσεις εκτός εκείνων που αναφέρονται στις προκηρύξεις ή απαιτούνται από τους εσωτερικούς κανονισμούς των οργανισμών όπου προσλαμβάνονται. Οι μεταπτυχιακές σπουδές σε εξειδικευμένους κλάδους της κοινωνιολογίας, η γνώση ξένων γλωσσών και βασικών προγραμμάτων πληροφορικής είναι σημαντικές προϋποθέσεις για την εξεύρεση και εξασφάλιση μόνιμης θέσης εργασίας. Στον πανελλήνιο Σύλλογο Ελλήνων Κοινωνιολόγων εγγράφονται μετά από αίτησή τους όσοι κατέχουν Πτυχίο Κοινωνιολογίας, Κοινωνικής Πολιτικής και Ανθρωπολογίας ή αντίστοιχο μεταπτυχιακό τίτλο σπουδών από αναγνωρισμένα Πανεπιστημιακά Τμήματα.

Απασχόληση στο Δημόσιο Τομέα

Στο δημόσιο τομέα οι κοινωνιολόγοι απασχολούνται ως στελέχη τριτοβάθμιας εκπαίδευσης σε κεντρικές και περιφερειακές υπηρεσίες διαφόρων Υπουργείων, Νομικών Προσώπων Δημοσίου Δικαίου, ΔΕΚΟ και άλλων κρατικών οργανισμών. Ειδικότερα:

Υπουργείο Παιδείας

Οι κοινωνιολόγοι απασχολούνται ως εκπαιδευτικοί σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης, από την υποχρεωτική ως και την τριτοβάθμια και τη μεταπτυχιακή, με αντικείμενο την επιστήμη της κοινωνιολογίας ή τη διαπραγμάτευση κοινωνικών ζητημάτων ή τη διδασκαλία μαθημάτων κοινωνικού περιεχομένου. Για διδασκαλία σε Τριτοβάθμια Εκπαιδευτικά Ιδρύματα σε μόνιμη θέση ή με προσωρινή σύμβαση προαπαιτείται η κατοχή διδακτορικού διπλώματος. Οι πτυχιούχοι κοινωνιολογίας διδάσκουν, επίσης, σε δημόσια ΙΕΚ, σε Εσπερινά ή Σχολεία Δεύτερης Ευκαιρίας, σε ΚΕΚ, στον ΟΕΕΚ ή αδιαβάθμητες επαγγελματικές σχολές . Ορισμένοι αναλαμβάνουν το σχεδιασμό, τη διαχείριση ή την αξιολόγηση προγραμμάτων εκπαίδευσης, κατάρτισης, επιμόρφωσης, δια βίου μάθησης. Για διδασκαλία σε ΚΕΚ απαιτείται εγγραφή στο ειδικό Μητρώο του ΕΚΕΠΙΣ και για αξιολόγηση προγραμμάτων εγγραφή στο Μητρώο Αξιολογητών του Υπουργείου Παιδείας. Άλλοι εργάζονται σε φορείς που αναλαμβάνουν διάφορα ευρωπαϊκά προγράμματα έρευνας, κοινωνικής πολιτικής και άλλων κοινωνικών δράσεων.\

Εκπαιδευτικοί κοινωνιολόγοι εργάζονται και σε πολλές άλλες σχολές που εποπτεύονται από το Υπουργείο Παιδείας ή από άλλα Υπουργεία, όπως η Ανώτατη Σχολή Δημόσιας Υγείας.
Η παρουσία κοινωνιολόγων και ψυχολόγων στα εκπαιδευτικά ιδρύματα μπορεί να καλύψει και πρόσθετες ανάγκες των νέων για την αντιμετώπιση προσωπικών, οικογενειακών, εκπαιδευτικών και κοινωνικών τους προβλημάτων.

Με την εισαγωγή στη Δθμια εκπαίδευση του θεσμού του σχολικού και επαγγελματικού προσανατολισμού οι κοινωνιολόγοι αναλαμβάνουν τη διαπραγμάτευση αυτών των θεμάτων ή στελεχώνουν κατά προτεραιότητα τα Γραφεία Σχολικού και Επαγγελματικού Προσανατολισμού (Γρα. ΣΕΠ) σε σχολικές μονάδες ή, μετά από εξειδίκευση, τα Κέντρα Συμβουλευτικής Προσανατολισμού (Κε.Συ.Π) σε επίπεδο Νομαρχίας. Όσοι κοινωνιολόγοι επιθυμούν να αποκτήσουν την ιδιότητα του Συμβούλου Επαγγελματικού Προσανατολισμού μπορούν να φοιτήσουν, μετά από εξετάσεις εισαγωγής, στο διετές μεταπτυχιακό πρόγραμμα Συμβουλευτικής και Επαγγελματικού Προσανατολισμού του ΦΠΨ (Φιλοσοφικής Σχολής, Παν/μίου Αθηνών) ή να κάνουν αντίστοιχες σπουδές σε αναγνωρισμένα εκπαιδευτικά ιδρύματα του εξωτερικού.

Ορισμένοι κοινωνιολόγοι απασχολούνται και στα Γραφεία Διασύνδεσης ή σε διοικητικές και ερευνητικές θέσεις των ΑΕΙ και ΤΕΙ.

Κοινωνιολόγοι απασχολούνται, επίσης, στη Γεν. Γραμματεία Ισότητας, στους Συμβουλευτικούς Σταθμούς Γεν. Γραμματείας Νέας Γενιάς και στα Κέντρα Νεολαίας, στη Γεν. Γραμματεία Εκπαίδευσης και Επιμόρφωσης Ενηλίκων ή Απόδημου Ελληνισμού)

Υπουργείο Ανάπτυξης

Περιορισμένος αριθμός κοινωνιολόγων, που κατέχουν μεταπτυχιακά διπλώματα, κυρίως διδακτορικά, απασχολούνται ως ερευνητές σε Παν/κά Ερευνητικά Ινστιτούτα ή σε κρατικά Κέντρα Κοινωνικών Ερευνών (Εθνικό Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών, Ακαδημίας Αθηνών, ΚΕ.Θ.Ι, Ε.Ι.Ε, ΙΝΕ των ΓΣΕΕ/ΑΔΕΔΥ), στο Παιδαγωγικό Ινστιτούτο και σε άλλα Ινστιτούτα Ερευνών με αντικείμενο τη μελέτη δημογραφικών, κοινωνικών, οικονομικών, εκπαιδευτικών, πολιτικών εξελίξεων, αθλητικών, καλλιτεχνικών και πολιτιστικών φαινομένων.

Υπουργείο Εργασίας

Οι κοινωνιολόγοι απασχολούνται ως στελέχη στις υπηρεσίες του Υπουργείου Εργασίας και του ΟΑΕΔ, ως Σύμβουλοι Εργασίας, σε σχολές μαθητείας του ΟΑΕΔ για άνεργους ή ΑμεΑ, σε επιθεωρήσεις εργασίας, ως εκπαιδευτικοί σε κέντρα επαγγελματικής κατάρτισης, ως σύμβουλοι σε Κέντρα Προώθησης στην Απασχόληση (ΚΠΑ). Ορισμένοι εργάζονται ως εκπαιδευτές ή ως περιοδικοί αξιολογητές σε εφαρμοσμένα ευρωπαϊκά προγράμματα μετά από εγγραφή στα ειδικά μητρώα του υπουργείου. Ορισμένοι εργάζονται σε επαγγελματικά επιμελητήρια και σε συνδικαλιστικούς φορείς διαφόρων βαθμίδων και ξεχωριστών τύπων. Φορείς που ασχολούνται με την έρευνα των εργασιακών σχέσεων, των συνθηκών εργασίας, με τα εργασιακά δικαιώματα και με την προστασία ή υποστήριξη των εργαζομένων απασχολούν μικρό αριθμό κοινωνιολόγων της εργασίας.

Υπουργείο Υγείας

Πτυχιούχοι κοινωνιολογίας καλύπτουν οργανικές θέσεις στελεχών υγείας ή διοικητικών πολλών θεραπευτηρίων ή άλλων υγειονομικών μονάδων, όπως του ΟΚΑΝΑ, των Κέντρων Πρόληψης, των Κέντρων Ψυχικής Υγείας ή του Κέντρου Ειδικών Λοιμώξεων. Σε αυτές τις περιπτώσεις προτιμούνται κοινωνιολόγοι με εξειδίκευση στην κοινωνιολογία της υγείας ή κάτοχοι του σχετικού μεταπτυχιακού τίτλου της Ανώτατης Σχολής Δημόσιας Υγείας. Ασχολούνται με τη μελέτη, το σχεδιασμό, τη διαχείριση, την υλοποίηση και αξιολόγηση των συστημάτων πρόληψης, θεραπείας, αποκατάστασης και κοινωνικής επανένταξης των ασθενών. Ασχολούνται επίσης με τη διερεύνηση της ποιότητας των υγειονομικών υπηρεσιών και των σχέσεων ασθενών και υγειονομικών ώστε να βελτιωθεί η επικοινωνία μεταξύ γιατρών, υγειονομικών, νοσηλευτών κι ασθενών.

Κοινωνιολόγοι απασχολούνται, επίσης, σε Οργανισμούς Πρόνοιας, σε διάφορα ασφαλιστικά ταμεία, στο Κέντρο Άμεσης Κοινωνικής Βοήθειας, στο Ινστιτούτο Υγείας του Παιδιού, στο 18 Άνω, στο ΚΕΘΕΑ και σε άλλες μονάδες απεξάρτησης.

Υπουργείο δικαιοσύνης

Οργανικές θέσεις κοινωνιολόγων έχουν αναπτυχθεί τόσο σε κεντρικό επίπεδο όσο και σε διάφορα σωφρονιστικά καταστήματα, στην Υπηρεσία Επιμελητών Ανηλίκων, σε επιμελητείες ανηλίκων και σε άλλους φορείς αντιμετώπισης της παραβατικότητας νέων και ενηλίκων. Κοινωνιολόγοι με ειδίκευση στην εγκληματολογία συνεισφέρουν στην πρόληψη και την αντιμετώπιση της βίας και της παραβατικότητας και ορισμένοι συμβάλλουν στην εκπαίδευση, την ενημέρωση και κατάρτιση των εργαζομένων στα σώματα ασφαλείας. Ελάχιστοι εργάζονται σε φυλακές ή σε άλλους σωφρονιστικούς φορείς για τη μελέτη και το σχεδιασμό προγραμμάτων κοινωνικής επανένταξης νέων και ενηλίκων ή στους οργανισμούς προστασίας του παιδιού, κακοποιημένων γυναικών, υποστήριξης κοινωνικά αποκλεισμένων.

Υπουργείο Εσωτερικών

Με βάση υπάρχουσες νομοθετικές ρυθμίσεις του Υπουργείου Εσωτερικών οι κοινωνιολόγοι μπορούν να διεκδικήσουν ως πτυχιούχοι ΑΕΙ οποιαδήποτε θέση μη εξειδικευμένου πτυχιούχου στα Υπουργεία και όλους τους Οργανισμούς του δημόσιου τομέα.

Παράλληλα, οργανικές θέσεις κοινωνιολόγων υπάρχουν σε Δήμους, Νομαρχίες και Περιφέρειες, ενώ αρκετοί κοινωνιολόγοι προτιμούνται ως σύμβουλοι και στελέχη με συμβάσεις στους οργανισμούς αυτούς.
Ορισμένοι κοινωνιολόγοι απασχολούνται στην Εθνική Στατιστική Υπηρεσίας της Ελλάδας (ΕΣΥΕ) με αντικείμενο τη διεξαγωγή των απογραφών ή άλλων στατιστικών ερευνών ή καταγραφών και την επεξεργασία των στατιστικών δεδομένων.

Κοινωνιολόγοι εργάζονται ως αμειβόμενα στελέχη σε πολιτικά κόμματα και άλλες οργανώσεις.

Άλλα Υπουργεία

Οι κοινωνιολόγοι καταλαμβάνουν θέσεις στις κεντρικές ή περιφερειακές υπηρεσίες διαφόρων Υπουργείων και κρατικών οργανισμών, κυρίως ως διοικητικά στελέχη. Όσοι έχουν κάνει κάποια εξειδίκευση μπορούν να απασχοληθούν στο ΥΠΕΧΩΔΕ, στα Υπουργεία Ανάπτυξης, Εξωτερικών, Εθνικής Άμυνας, Οικονομίας, Αγροτικής Ανάπτυξης, Πολιτισμού και Τουρισμού.
Σε ειδικές θέσεις εμπειρογνωμόνων μπορούν να εργαστούν στο ΥΠΕΧΩΔΕ για τη μελέτη των κοινωνικών επιπτώσεων οικιστικών και χωροταξικών προγραμμάτων και παρεμβάσεων μετά από εγγραφή στο ειδικό μητρώο. Οι εργοληπτικές εταιρείες είναι υποχρεωμένες, με βάση την ισχύουσα νομοθεσία, να συμπεριλάβουν ειδικούς κοινωνιολόγους στις διεπιστημονικές ομάδες μελετών και εφαρμογών.
Εργάζονται επίσης σε άλλους φορείς του δημόσιου τομέα που ασχολούνται με την προστασία του περιβάλλοντος και τη διερεύνηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων από τις τεχνολογικές παρεμβάσεις στην πολεοδομία, τη χωροταξία και την προώθηση της βιώσιμης ανάπτυξης. Συμβάλλουν επίσης στη διαμόρφωση και διαχείριση προγραμμάτων για την περιβαλλοντική ευαισθητοποίηση των πολιτών, τον έλεγχο της κατανάλωσης και την προστασία των καταναλωτών.
Κοινωνιολόγοι απασχολούνται και στις ένοπλες δυνάμεις με αντικείμενο την κατάρτιση προγραμμάτων ενημέρωσης, εκπαίδευσης ή συμβουλευτικής των στρατευμένων και στελεχών για αντιμετώπιση διαφόρων ζωτικών ή κοινωνικών προβλημάτων. Απασχολούνται επίσης σε άλλα σώματα ασφαλείας και σε φορείς προστασίας των κοινωνικών δικαιωμάτων.

Στον αγροτικό χώρο καλούνται να διερευνήσουν τις επαγγελματικές δραστηριότητες των αγροτών, τις βιοτικές τους ανάγκες και τις συνθήκες ζωής και δράσης τους.

Στο Υπουργείο Εξωτερικών ορισμένοι εργάζονται ως διοικητικά στελέχη, όπως και σε άλλα Υπουργεία ή κρατικούς οργανισμούς, ή ως σύμβουλοι σε πρεσβείες και προξενεία.

Στο Υπουργείο Πολιτισμού και στις αποκεντρωμένες υπηρεσίες του εργάζεται περιορισμένος αριθμός κοινωνιολόγων για έρευνα των πολιτιστικών αναγκών και συγκρότηση πολιτιστικών πολιτικών.
Κοινωνιολόγοι εργάζονται επίσης στις ανεξάρτητες αρχές ελέγχου των ΜΜΕ, του Συνηγόρου του Πολίτη, της Προστασίας Καταναλωτών και άλλων αντίστοιχων υπηρεσιών.

Δημόσιες Επιχειρήσεις Κοινής Ωφελείας

Στους οργανισμούς αυτούς οι κοινωνιολόγοι απασχολούνται κυρίως ως διοικητικά στελέχη ή ως σύμβουλοι ή ως υπεύθυνοι δημοσίων σχέσεων ή σε υπηρεσίες κατάρτισης, επιμόρφωσης και κοινωνικής φροντίδας των υπαλλήλων τους. Στον ΟΠΑΠ ή την Εθνική Στατιστική Υπηρεσία ή τα Ελληνικά Ταχυδρομεία αρκετοί νέοι πτυχιούχοι κοινωνιολογίας απασχολούνται εποχιακά ή με μερική απασχόληση.

Οργανισμοί Τοπικής Αυτοδιοίκησης

Αρκετοί κοινωνιολόγοι εργάζονται ως στελέχη των κοινωνικών υπηρεσιών των Δήμων και Νομαρχιών, ή των αναπτυξιακών συνδέσμων ή άλλων υπηρεσιών των ΟΤΑ, ενώ οι περισσότεροι απασχολούνται σε περιφερειακές υπηρεσίες κοινωνικής πρόνοιας, σε Κέντρα Πρόληψης της τοξικοεξάρτησης, σε ΚΑΠΗ, σε κέντρα κοινωνικής πολιτικής, σε τοπικά πολιτιστικά κέντρα ή σε κέντρα νεολαίας ή περιοδικά σε παιδικές κατασκηνώσεις. Αντικείμενο εργασίας των κοινωνιολόγων στους ΟΤΑ είναι η διερεύνηση, αποτύπωση και ερμηνεία των κοινωνικών προβλημάτων και η διατύπωση προτάσεων για την αντιμετώπιση τους σε τοπικό επίπεδο. Συχνά ασχολούνται με το σχεδιασμό και τη διαχείριση ευρωπαϊκών ή άλλων προγραμμάτων που απευθύνονται σε γενικές ή ειδικές κοινωνικές ομάδες ή ενισχύουν τους θεσμούς κοινωνικής προστασίας και αλληλεγγύης. Οι κοινωνιολόγοι αναλαμβάνουν επίσης σε τοπικές κοινωνίες την εμψύχωση, την οργάνωση και το συντονισμό ομάδων εθελοντών για την υλοποίηση δράσεων κοινωνικής πολιτικής και αλληλεγγύης.

Απασχόληση στον Ιδιωτικό Τομέα

Οι κοινωνιολόγοι ως εκπαιδευτικοί καλύπτουν θέσεις καθηγητών σε μεταλυκειακά κολέγια και ιδιωτικά εκπαιδευτήρια ή σε ιδιωτικά ΙΕΚ και φροντιστήρια.

Εργάζονται, επίσης, σε εταιρείες δημοσκοπήσεων, ερευνών, κοινωνικών μελετών και προγραμμάτων, εφαρμοσμένων ευρωπαϊκών προγραμμάτων και ειδικών δράσεων.

Περιορισμένος αριθμός κοινωνιολόγων απασχολείται σε ιδιωτικές τοπικές ή πολυεθνικές επιχειρήσεις με την ιδιότητα του διευθυντή προσωπικού ή υπεύθυνου δημοσίων σχέσεων. Άλλοι εργάζονται σε ιδιωτικούς ασφαλιστικούς οργανισμούς, κέντρα συμβουλευτικής οικογένειας ή επαγγελματικού προσανατολισμού ή σε κέντρα υγείας και θεραπευτήρια, ή σε τουριστικές και διάφορες άλλες επιχειρήσεις παροχής κοινωνικών υπηρεσιών.

Ικανοποιητικός αριθμός κοινωνιολόγων εργάζεται στα έντυπα και ηλεκτρονικά Μαζικά Μέσα Ενημέρωσης με διάφορες ιδιότητες. Ελάχιστοι απασχολούνται ως σύμβουλοι σε ανάλογες επιχειρήσεις και ορισμένοι ως σύμβουλοι εκδόσεων κοινωνικού περιεχομένου ή ως στελέχη εκδοτικών οίκων και διαφημιστικών γραφείων.

Κοινωνιολόγοι με ειδίκευση στην πολιτική κοινωνιολογία απασχολούνται ως στελέχη σε πολιτικά κόμματα και σε αντίστοιχες έγκριτες εθνικές ή διεθνικές πολιτικές οργανώσεις. Κοινωνιολόγοι της εργασίας εργάζονται σε σωματεία και δευτεροβάθμιες συνδικαλιστικές οργανώσεις. Όσοι έχουν ειδικευτεί στην κοινωνιολογία της θρησκείας μπορούν να βρουν επαγγελματική διέξοδο σε ιδρύματα και άλλες εκκλησιαστικές οργανώσεις που παρέχουν κοινωνικές και προνοιακές υπηρεσίες σε εθνικό ή τοπικό επίπεδο.

Εργασιακές και ασφαλιστικές ρυθμίσεις

Από το ΣΕΚ και τα Τμήματα Κοινωνιολογίας Παν/μιων Κρήτης, Αιγαίου και Παντείου, έχει γίνει προσπάθεια για την κατοχύρωση των επαγγελματικών δικαιωμάτων των κοινωνιολόγων. Οι νομοθετικές ρυθμίσεις δεν έχουν ακόμα ολοκληρωθεί από το Υπουργείο Παιδείας και δεν υπάρχει ακόμα η δυνατότητα για τη ρύθμιση των συλλογικών συμβάσεων από το Υπουργείο Εργασίας. Οι κοινωνιολόγοι δεν έχουν ξεχωριστό ταμείο ασφάλισης και ασφαλίζονται για σύνταξη και υγεία σε εκείνα που καλύπτουν το προσωπικό των οργανισμών όπου εργάζονται. Όσοι είναι ελεύθεροι επαγγελματίες μπορούν να ασφαλιστούν στο ΤΕΒΕ και προαιρετικά σε ιδιωτικούς ασφαλιστικούς οργανισμούς.

Δράσεις εθελοντικές με προοπτικές επαγγελματικής απασχόλησης

Η εθελοντική αρχικά συμμετοχή κοινωνιολόγων σε Κέντρα πρόληψης και απεξάρτησης από ψυχότροπες ουσίες, σε κέντρα κακοποιημένων γυναικών και παιδιών, σε κέντρα νεολαίας, σε εκκλησιαστικούς προνοιακούς οργανισμούς ή κατασκηνώσεις, σε εθνικές και διεθνείς εθελοντικές οργανώσεις, όπως στον Ερυθρό Σταυρό, στη UNICEF, στους γιατρούς του κόσμου, στο χαμόγελο του παιδιού, σε φορείς προστασίας καταναλωτών, σε οικολογικές κινήσεις και σε άλλες εθελοντικές οργανώσεις τους εξασφαλίζει τις αναγκαίες εμπειρίες για επαγγελματική απασχόληση στους συγκεκριμένους ή συναφείς φορείς. Ορισμένοι εργάζονται ως εμψυχωτές σε κοινωνικές οργανώσεις και φορείς υποστήριξης πολιτών.

Εθελοντική προσφορά κοινωνικού έργου

Η εκπαίδευση των κοινωνιολόγων τους παρέχει ικανές γνώσεις για την υποστήριξη κοινωνικών ομάδων που βρίσκονται σε κοινωνικό αποκλεισμό ή την ενθάρρυνση πολιτικών που συμβάλλουν στην αντιμετώπιση των προβλημάτων τους. Με τις δεξιότητες που διαθέτουν μπορούν επίσης να συμπαρασταθούν σε άτομα που έχουν υποστεί τις συνέπειες έκτακτων κρίσεων, ατυχημάτων, φυσικών καταστροφών, σεισμών.

Ρόλο εθελοντή εμψυχωτή μπορούν να έχουν οι κοινωνιολόγοι για την αλλαγή στάσης του πληθυσμού σε θέματα αιμοδοσίας ή δωρεάς οργάνων σώματος ή απέναντι σε μετανάστες και πρόσφυγες ή απεξαρτημένους ή αποφυλακισμένους ή θρησκευτικές ή άλλες μειονοτικές κοινωνικές ομάδες .
Εθελοντική συμμετοχή μπορούν να έχουν, επίσης, οι κοινωνιολόγοι σε κοινωνικά κινήματα με στόχο τον εκσυγχρονισμό των κοινωνικών θεσμών και τον εκδημοκρατισμό της κοινωνίας και ακόμα την προώθηση της διεθνούς ειρήνης και συνεργασίας των λαών. Σημαντική μπορεί να είναι η συμβολή τους στη διάχυση κοινωνιολογικών γνώσεων αρχών και αξιών με συμμετοχή σε επιστημονικά Συνέδρια και Ημερίδες, με την πραγματοποίηση ανοικτών συζητήσεων και ομιλιών ή με δημοσιεύσεις σε ημερήσια και περιοδικά έντυπα και την παρουσία τους σε ζωντανές συζητήσεις ραδιοφωνικών και τηλεοπτικών σταθμών.

Περιοδικά οι κοινωνιολόγοι μπορούν να ενισχύσουν τον εθελοντισμό για την άρτια διοργάνωση αθλητικών, κοινωνικών, φιλανθρωπικών και κοινωφελών πολιτιστικών δράσεων και εκδηλώσεων.

* Οι απόφοιτοι των Τμημάτων Κοινωνιολογίας, Κοινωνικής Πολιτικής και Κοινωνικής Ανθρωπολογίας μπορούν να ασκήσουν και άλλες σχετικές επαγγελματικές δραστηριότητες, που δεν αναφέρονται στο κείμενο αυτό, αλλά προκύπτουν από τις διαρκείς τεχνολογικές εξελίξεις, τα κοινωνικά ρεύματα και τις σύγχρονες ανάγκες του ανθρώπου και της κοινωνίας ή συνδέονται με περιοδικές ή εποχιακές δράσεις. Οι έρευνες επαγγελματικής απασχόλησης δείχνουν ότι υψηλό ποσοστό νέων πτυχιούχων κοινωνιολογίας υποαπασχολείται ή ετερεοαπασχολείται. Είναι πάντως δύσκολο να διαχωριστεί η ετεροαπασχόληση από τη φυσική απασχόληση των κοινωνιολόγων καθώς το αντικείμενο εργασίας τους είναι ευρύτατο

¹Ο Κώδικας Επαγγελματικής Δεοντολογίας συντάχθηκε από τον Νίκο Φακιολά -πρώην Πρόεδρο του ΔΣ του ΣΕΚ και την ομάδα εργασίας αποτελούμενη από την Ευαγγελία Τσαπατσάρη και τον Στρατή Χατζηχαραλάμπους.

.